خیلی جاها می‌گن قرص زینک باعث افزایش اشتها و حتی چاقی میشه، مخصوصاً بین بدنسازها این حرف زیاده. می‌خواستم ببینم از نظر علمی واقعاً زینک روی وزن تأثیر داره یا این فقط یه باور غلطه؟
پرسش بسیار دقیقی مطرح کردید، چون روی (زینک) یکی از مکمل‌هایی‌ست که هم در میان ورزشکاران و بدنسازان پرطرفدار است، هم در میان افرادی که به‌دنبال تقویت سیستم ایمنی یا رفع ریزش مو هستند.
اما درباره‌ی تأثیر زینک بر افزایش اشتها یا چاقی، واقعیت علمی به‌مراتب پیچیده‌تر از باورهای رایج است.
در ادامه بررسی می‌کنیم:
آیا زینک باعث افزایش اشتها می‌شود؟
بله، در افراد دچار کمبود زینک، مصرف مکمل زینک می‌تواند اشتها را افزایش دهد.
علت آن این است که زینک نقش مهمی در تنظیم:
- عملکرد گیرنده‌های بویایی و چشایی
- ترشح هورمون گرلین (هورمون گرسنگی)
- عملکرد مغز در پاسخ به سیگنال‌های گرسنگی
دارد.
بنابراین، در افراد دچار کمبود زینک، اشتها ممکن است کاهش پیدا کند، و با جبران کمبود، اشتها به وضعیت طبیعی برمی‌گردد — که ممکن است به‌اشتباه به‌عنوان “افزایش اشتها” تلقی شود.
آیا زینک باعث چاقی می‌شود؟
به‌طور مستقیم: خیر. زینک خود باعث چاقی نمی‌شود.
اما اگر فرد:
- مکمل زینک را بی‌نیاز و بی‌رویه مصرف کند
- و در اثر بهبود چشایی و اشتها مصرف کالری را افزایش دهد
- و فعالیت بدنی کافی نداشته باشد
در این صورت، ممکن است افزایش وزن رخ دهد — نه به‌دلیل زینک، بلکه به‌دلیل کالری اضافی.
شواهد علمی چه می‌گویند؟
- در مطالعات روی افراد دچار سوءتغذیه یا کمبود زینک، مصرف مکمل زینک باعث افزایش اشتها و گاهی افزایش توده عضلانی (lean mass) شده است.
- اما در افراد سالم یا دارای اضافه‌وزن، شواهد نشان داده‌اند که مکمل زینک در دوز مناسب ممکن است حتی به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش التهاب کمک کند، که خود به کاهش وزن کمک می‌کند.
به‌عنوان مثال:
یک کارآزمایی بالینی در افراد چاق مبتلا به پیش‌دیابت نشان داد که مکمل زینک به مدت ۱۲ هفته باعث کاهش شاخص HOMA-IR و چربی شکمی شد، بدون اینکه اشتهای غیرعادی ایجاد کند.
جمع‌بندی:
| موضوع | آیا درست است؟ | توضیح علمی |
|---|---|---|
| زینک اشتها را افزایش می‌دهد؟ | در افراد دچار کمبود |
اشتها به سطح نرمال برمی‌گردد |
| زینک باعث چاقی می‌شود؟ | مستقیماً نه |
فقط اگر کالری اضافی مصرف شود |
| زینک در افراد سالم چاق‌کننده است؟ | |
در صورت مصرف منطقی، حتی ممکن است مفید باشد |
توصیه کاربردی:
- اگر کمبود زینک ندارید، نیازی به مصرف خودسرانه مکمل نیست.
- در صورتی که دچار بی‌اشتهایی، کاهش چشایی، ریزش مو یا ضعف ایمنی هستید، آزمایش سطح سرمی زینک مفید خواهد بود.
- دوزهای بالاتر از ۳۰–۴۰ میلی‌گرم در روز بدون نظارت پزشک توصیه نمی‌شود، چون می‌تواند تعادل مواد معدنی مثل مس (Copper) را مختل کند.
1 پسندیده