از کجا بفهمم بدنم به انسولین مقاوم شده؟ چه آزمایشی بدم؟
پرسش بسیار مهم و دقیقی مطرح کردید. مقاومت به انسولین (Insulin Resistance) اغلب سال‌ها قبل از تشخیص دیابت نوع ۲ آغاز می‌شود، اما اگر به‌موقع تشخیص داده شود، قابل کنترل و حتی برگشت‌پذیر است.
برای تشخیص آن، هم بررسی بالینی (علائم ظاهری) و هم آزمایش‌های آزمایشگاهی لازم است.
در ادامه، توضیح می‌دهم که چطور می‌توان متوجه شد بدن دچار مقاومت به انسولین شده و چه آزمایش‌هایی نیاز است:
علائم بالینی هشداردهنده (در ظاهر یا احساس فرد)
اگر چند مورد از علائم زیر را دارید، احتمال مقاومت به انسولین وجود دارد:
- خستگی بعد از غذا
- اضافه‌وزن به‌ویژه در ناحیه شکم
- ولع به شیرینی یا کربوهیدرات
- خواب‌آلودگی روزانه
- لک‌های تیره در نواحی گردن، زیربغل یا کشاله ران (Acanthosis nigricans)
- قاعدگی نامنظم یا تخمدان پلی‌کیستیک در زنان
- فشار خون بالا، تری‌گلیسیرید بالا، یا HDL پایین در آزمایش‌ها
آزمایش‌های مورد نیاز برای تشخیص مقاومت به انسولین
1. قند خون ناشتا (Fasting Blood Sugar – FBS)
- مقدار طبیعی: کمتر از 100 mg/dL
- اگر بین 100–125 باشد: پره‌دیابت (احتمال مقاومت به انسولین)
- بالاتر از 126 → مشکوک به دیابت
2. انسولین ناشتا (Fasting Insulin)
- سطح انسولین بالا (مثلاً بالاتر از 10–15 µIU/mL) در کنار قند نرمال می‌تواند نشانه مقاومت باشد.
3. ** شاخص HOMA-IR**
مقادیر تفسیر:
- کمتر از 2: طبیعی
- 2 تا 2.9: مشکوک
- 3 یا بیشتر: نشانگر مقاومت به انسولین (بسته به سن و جنس)
4. HbA1c (قند خون میانگین ۳ ماهه)
- کمتر از 5.7٪: طبیعی
- بین 5.7 تا 6.4٪: پیش‌دیابت
- 6.5٪ یا بیشتر: دیابت نوع ۲
5. (در صورت نیاز) تست تحمل گلوکز (OGTT)
- مخصوص شرایطی که قند ناشتا نرمال است ولی علائم بالینی وجود دارد
- شامل اندازه‌گیری قند و انسولین در فواصل 0، 60 و 120 دقیقه پس از مصرف 75 گرم گلوکز
خلاصه آزمایش‌هایی که باید از پزشک بخواهید:
- قند خون ناشتا (FBS)
- انسولین ناشتا
- HbA1c
- چربی خون (برای بررسی سندرم متابولیک)
- در صورت نیاز: تست OGTT یا آزمایش هورمون‌های تخمدان (در زنان)
جمع‌بندی:
اگر مشکوک به مقاومت به انسولین هستید، بهترین کار این است که همراه با پزشک عمومی یا متخصص غدد، آزمایش‌های بالا را انجام دهید. نتیجه‌ی آن‌ها می‌تواند به‌صورت عددی میزان حساسیت بدن شما به انسولین را نشان دهد.
1 پسندیده