ممکنه بدون اینکه دیابت داشته باشم، دچار مقاومت به انسولین شده باشم؟
بله، کاملاً ممکن است که بدون ابتلا به دیابت، دچار مقاومت به انسولین شده باشید — و در واقع این حالت بسیار شایع است، به‌ویژه در مراحل ابتدایی اختلالات متابولیک. مقاومت به انسولین می‌تواند سال‌ها قبل از بروز دیابت نوع ۲ در بدن وجود داشته باشد و در صورت عدم مداخله، نهایتاً به دیابت منجر شود.
تعریف علمی:
مقاومت به انسولین به حالتی گفته می‌شود که سلول‌های بدن (مخصوصاً عضلات، چربی و کبد) به اثر انسولین پاسخ مناسبی نمی‌دهند. در نتیجه، بدن برای حفظ قند خون در حد طبیعی، انسولین بیشتری تولید می‌کند.
علائم شایع مقاومت به انسولین (حتی در غیاب دیابت):
- احساس خستگی بعد از غذا
- ولع به شیرینی یا کربوهیدرات
- چاقی شکمی (چربی دور شکم، حتی در افراد نه‌چندان چاق)
- پوست تیره و مخملی‌شکل در چین‌های گردن، زیر بغل یا کشاله ران (به نام Acanthosis Nigricans)
- افزایش تری‌گلیسیرید و کاهش HDL (چربی خوب) در آزمایش خون
- قند ناشتای نرمال یا کمی بالا (مثلاً بین 100 تا 125 mg/dL)
آزمایش‌هایی که می‌توانند مقاومت به انسولین را نشان دهند:
- قند خون ناشتا (FBS): ممکن است نرمال یا کمی بالا باشد
- تست تحمل گلوکز (OGTT): افزایش قند در ساعت ۱ یا ۲ پس از مصرف گلوکز
- انسولین ناشتا
- شاخص HOMA-IR
HOMA−IR=(انسولین ناشتا×قندخون ناشتا)÷405HOMA-IR = (انسولین ناشتا × قند خون ناشتا) ÷ 405HOMA−IR=(انسولین ناشتا×قندخون ناشتا)÷405
اگر این عدد >2.5–3 باشد، نشان‌دهنده مقاومت به انسولین است (مقادیر دقیق وابسته به سن، جنس و آزمایشگاه است)
نکته مهم:
مقاومت به انسولین یک هشدار زودهنگام است؛ خوشبختانه در این مرحله با تغییرات سبک زندگی می‌توان از پیشرفت به دیابت جلوگیری کرد.
کارهایی که می‌توانید انجام دهید:
- افزایش فعالیت بدنی (حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش هوازی + تمرینات قدرتی)
- کاهش چربی شکمی
- مصرف بیشتر فیبر (سبزی، میوه، غلات کامل)
- حذف قندهای ساده و غذاهای فراوری‌شده
- کنترل استرس و بهبود خواب
1 پسندیده