نقل قول از خانم مهردادی عزیز:
سلام وقت بخیر،
در دیابت نوع ۱ که اصطلاحا وابسته به انسولین هست
پس از درمان ممکنه به صورت موقت پانکراس شروع به ترشح انسولین داشته باشه و یه مدت کوتاه نیاز به انسولین نباشه که اصطلاحا بهش دوره honeymoon یا ماه عسل هم گفته میشه که به نظر همه چیز عالیه
ولی این مرحله موقتی هست و دوباره نیاز به انسولین تزریقی ایجاد میشه
مهردادی، کارشناس ارشد تغذیه پلتفرم کتونیا
و یکی از مراجعین سوال کردند:
سوال من اینه که دوره ماه عسل دیابتی ممکن هست هر زمان و مدتی که از شروع دیابت گذشته باشه اتفاق بیفته
آیا وقتی قند ناشتا زیر صد باشه باید دوز مصرفی انسولین خوراکی (اپیدرا) نصف روزهایی که قند بالای صد هست بزنیم یا طبق روال؟
دوره ماه عسل در دیابت نوع ۱ به مرحلهای اشاره دارد که بلافاصله پس از تشخیص دیابت رخ میدهد و طی آن نیاز به انسولین کاهش مییابد. در این دوره، افراد ممکن است سطح قند خون طبیعی یا نزدیک به طبیعی را با مقدار بسیار کمی انسولین حفظ کنند.
این پدیده ناشی از عملکرد باقیمانده سلولهای بتای پانکراس است که هنوز توانایی تولید مقدار محدودی انسولین دارند. هرچند این دوره نویدبخش است، اما باید بدانیم که ماه عسل موقتی است و درمانی برای دیابت محسوب نمیشود.
مدت زمان دوره ماه عسل
مدت زمان این دوره از فردی به فرد دیگر متفاوت است و میتواند از چند هفته تا چند ماه طول بکشد. در برخی موارد نادر، این دوره ممکن است بیش از یک سال ادامه داشته باشد. با این حال، پایان دوره ماه عسل زمانی است که سلولهای بتا بهطور کامل تخریب شوند و بدن دیگر قادر به تولید انسولین نباشد.
مطالعات نشان دادهاند که عوامل متعددی از جمله نحوه مدیریت دیابت، رژیم غذایی، مصرف انسولین و حتی عوامل ژنتیکی میتوانند بر طول این دوره تأثیر بگذارند.
مزایای دوره ماه عسل
در این مرحله، مدیریت قند خون نسبتاً سادهتر است. کاهش نیاز به انسولین میتواند از خطر هیپوگلیسمی بکاهد و به بیمار فرصت دهد تا با سبک زندگی جدید خود سازگار شود. همچنین، این دوره زمانی مناسبی برای آموزش و یادگیری مدیریت دیابت است.
راهکارهای افزایش طول دوره ماه عسل
پژوهشها و متاآنالیزهای معتبر نشان دادهاند که برخی استراتژیها میتوانند به حفظ عملکرد باقیمانده سلولهای بتا و افزایش طول دوره ماه عسل کمک کنند:
آیا در دیابت نوع ۲ نیز رخ میدهد؟
خیر، دوره ماه عسل بهطور خاص در دیابت نوع ۱ رخ میدهد و در دیابت نوع ۲ چنین مرحلهای وجود ندارد. دلیل اصلی این تفاوت در مکانیسمهای بیماری این دو نوع دیابت نهفته است:
دیابت نوع ۱
در دیابت نوع ۱، سیستم ایمنی بدن به سلولهای بتای پانکراس که مسئول تولید انسولین هستند حمله میکند. در اوایل بیماری، هنوز تعداد کمی از این سلولها فعال باقی میمانند و توانایی تولید مقادیر اندکی انسولین را دارند. این فعالیت باقیمانده باعث میشود که نیاز به تزریق انسولین در دوره ماه عسل کاهش یابد.
دیابت نوع ۲
در دیابت نوع ۲، بدن همچنان انسولین تولید میکند، اما سلولهای بدن به این هورمون مقاوم میشوند. به مرور زمان، عملکرد سلولهای بتای پانکراس کاهش مییابد، اما این کاهش به تدریج رخ میدهد و معمولاً با تخریب کامل سلولهای بتا همراه نیست. بنابراین، مرحلهای مشابه دوره ماه عسل که نیاز به انسولین کاهش یابد، در دیابت نوع ۲ دیده نمیشود.
آیا شرایط مشابهی وجود دارد؟
با این حال، در دیابت نوع ۲، ممکن است با تغییرات شدید در سبک زندگی (مانند کاهش وزن، رژیم غذایی کم کربوهیدرات یا ورزش منظم) یا مصرف داروهای خوراکی، کنترل قند خون بهبود یابد و نیاز به داروها کاهش یابد. این وضعیت ممکن است به اشتباه با دوره ماه عسل مقایسه شود، اما از نظر علمی با این پدیده تفاوت دارد و فقط به دلیل بهبود مقاومت به انسولین اتفاق میافتد.
پایان دوره ماه عسل: چه باید کرد؟
پس از پایان دوره ماه عسل، نیاز به انسولین به تدریج افزایش مییابد و مدیریت دیابت پیچیدهتر میشود. در این مرحله، همکاری با تیم درمانی برای تنظیم دوز انسولین و انتخاب روش مناسب تزریق (مانند قلم انسولین یا پمپ انسولین) حیاتی است.
نتیجهگیری
دوره ماه عسل فرصتی موقتی و ارزشمند برای بیماران تازه تشخیص دادهشده دیابت نوع ۱ است که در آن مدیریت دیابت آسانتر به نظر میرسد. با این حال، این دوره نیازمند توجه ویژه و همراهی دقیق با تیم پزشکی است تا از مزایای آن به بهترین شکل بهرهمند شوید و انتقال به مرحله بعدی زندگی با دیابت سادهتر شود.