پدیده سحر چیست و چگونه اتفاق می افتد؟ چرا افراد دیابتی گاهی صبح ها قندهای بالاتری تجربه می کنند!
ما صبح، زمانیکه میخوایم از خواب بیدار شیم
نیاز به قند داریم (مهمترین سوخت سلولهای بدن) که بتونیم چشممون رو باز کنیم، دست و پامون رو تکون بدیم و…
برای همین یک سری هورمونها صبح یا سحر (بین ساعت ۴تا ۸ صبح) در بدنمون ترشح میشن که قند خون رو بالا ببرن و ما بتونیم روزمون رو شروع کنیم
این هورمونها برعکس انسولین عمل میکنن و بالا برنده قند خون هستن مثل گلوکاگن، کورتیزول و…
به همین دلیل بهش پدیده سحر میگن چون صبح در بدن اتفاق میفته
مراجع محترم سوال کردند:
سلام پسرم 8ساله هست دیابت نوع 1داره مثلاً قند بعد شام 80 هست چراصبح مثلاً 200 هست چرا بعد شام دیگه هیچی نمیخوره میخوابه صبح اینقدر قندش بالا هست؟
آیا این مورد هم برای یک بیمار دیابت نوع یکی مثل پدیده سحر هست؟
در پسر ۸ سالهای که دیابت دارد، قند خون بالا در صبح (۲۰۰) در حالی که بعد از شام (۸۰) قند خون طبیعی است، میتواند به چند دلیل مختلف اتفاق بیفتد. یکی از دلایل ممکن، پدیده «سحر دیابتی» است. این پدیده به طور معمول در دیابت نوع ۱ و ۲ رخ میدهد و به افزایش ناگهانی قند خون در ساعات اولیه صبح اشاره دارد.
پدیده سحر دیابتی:
در این حالت، بدن در طول شب هورمونهایی مانند کورتیکوستروئیدها (مثل کورتیزول) و هورمون رشد را آزاد میکند که باعث افزایش قند خون میشود. این پدیده بیشتر در صبحهای زود مشاهده میشود و ممکن است باعث افزایش قند خون حتی در افرادی که قند خون طبیعی دارند، شود. این مشکل به خصوص در افراد دیابتی، به دلیل کاهش یا عدم توانایی بدن در ترشح انسولین به طور طبیعی، مشهودتر است.
دیگر علل احتمالی:
1. دستورالعملهای انسولین یا داروها: دوز انسولین یا داروهایی که برای کنترل قند خون استفاده میشود، ممکن است نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد.
2. رژیم غذایی و مصرف مواد غذایی دیرهنگام: مصرف مواد غذایی دیرهنگام یا مصرف غذاهای با شاخص گلیسمی بالا میتواند منجر به افزایش قند خون در صبح شود.
3. استرس یا بیماری: استرس یا وجود بیماری میتواند باعث افزایش هورمونهای استرس (مانند آدرنالین) شود که به نوبه خود قند خون را بالا میبرد.
4. مشکلات در تنظیم انسولین شبانه: گاهی اوقات انسولینهای طولانیاثر (مثل انسولین لانتر یا گلارژین) ممکن است به درستی قند خون را در طول شب کنترل نکنند.
راهکارها:
• بررسی دقیق دوز انسولین شبانه و در صورت لزوم مشورت با پزشک برای تنظیم دوز.
• انجام تستهای منظم قند خون در شب (قبل از خواب) و بررسی نتایج برای ارزیابی نیاز به تنظیم.
• استفاده از سیستمهای Continuous Glucose Monitoring (CGM) میتواند به تشخیص دقیقتر نوسانات قند خون کمک کند.
مراجعه به پزشک متخصص و دیابتشناس برای بررسی وضعیت خاص بیمار و تنظیم درمان ضروری است.
رژیم غذایی اصولی به کنترل و پیشگیری Dawn phenomenon یا پدیده سحر دیابتی بسیار کمک میکند.
ریحانه پورمومنی
مشاور تغذیه و رژیم درمانی
۱۰۰۱۳_ت