آیا مقاومت به انسولین دلیل اصلی تنبلی تخمدان (PCOS) هست؟
بله، مقاومت به انسولین یکی از دلایل اصلی و رایج بروز تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است، اما تنها علت آن نیست. در بسیاری از زنان مبتلا به PCOS، مقاومت به انسولین نقش کلیدی در اختلالات هورمونی و تخمک‌گذاری دارد.
رابطه بین مقاومت به انسولین و PCOS
۱. افزایش انسولین → افزایش آندروژن
زمانی که سلول‌های بدن به انسولین مقاوم می‌شوند، پانکراس برای جبران، انسولین بیشتری ترشح می‌کند. سطح بالای انسولین می‌تواند:
- ترشح آندروژن‌ها (مثل تستوسترون) از تخمدان را افزایش دهد
- مهار تولید SHBG (پروتئینی که هورمون‌های جنسی را متعادل نگه می‌دارد)
- نتیجه: افزایش سطح هورمون‌های مردانه → آکنه، پرمویی، ریزش مو، اختلال قاعدگی
۲. اختلال در تخمک‌گذاری
سطح بالای انسولین و آندروژن می‌تواند فرایند رشد فولیکول‌ها را مختل کند و تخمک‌گذاری را متوقف سازد. این عامل یکی از دلایل اصلی ناباروری یا قاعدگی‌های نامنظم در زنان مبتلا به PCOS است.
۳. تشدید چرخه معیوب
رژیم غذایی ناسالم، بی‌تحرکی یا اضافه وزن می‌توانند مقاومت به انسولین را تشدید کرده و این چرخه معیوب را تقویت کنند:
مقاومت به انسولین → افزایش انسولین → افزایش آندروژن → اختلال در تخمک‌گذاری → PCOS شدیدتر
نکات مهم:
- حدود ۷۰٪ زنان مبتلا به PCOS دچار درجاتی از مقاومت به انسولین هستند، حتی اگر چاق نباشند.
- زنان لاغر مبتلا به PCOS نیز ممکن است مقاومت به انسولین پنهان داشته باشند (به‌ویژه اگر چربی احشایی یا سابقه خانوادگی دیابت دارند).
- در درمان PCOS، داروهایی مانند متفورمین که مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهند، معمولاً بسیار مؤثر واقع می‌شوند.
نتیجه‌گیری:
مقاومت به انسولین یکی از علل اصلی و ریشه‌ای در بروز سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است، به‌ویژه در ایجاد عدم تعادل هورمونی و اختلال در تخمک‌گذاری. مدیریت این وضعیت از طریق:
- اصلاح رژیم غذایی
- ورزش منظم
- کاهش وزن (در صورت نیاز)
- خواب کافی و کاهش استرس
می‌تواند به‌طور چشمگیری علائم PCOS را کاهش دهد — حتی گاهی بدون نیاز به دارو.